GEMERT – Behalve Stichting Schoorswinkel en Omgeving maakten diverse omwonenden en andere belanghebbenden woensdag 17 januari 2024 gebruik van het inspreekrecht in de commissie Ruimte. De verontwaardiging was voelbaar toen de voorzitter de microfoon diverse malen al na vier minuten abrupt afsloot, vaak midden in een zin. Insprekers voelden zich niet serieus genomen en geschoffeerd. Een van hen hield de commissie letterlijk een spiegel voor.
Een van de insprekers was Maria van De Looverbosch, ecologe van Stichting Natuur van Vroeger NU uit Houten. Namens deze stichting diende zij afgelopen september ook een zienswijze in tegen het ontwerpbesluit voor het bouwen van woningen in de ommuurde tuin. Daarin gaf zij nadrukkelijk aan dat het ontwerpbesluit tal van onjuistheden, tekortkomingen en ook hiaten bevat met betrekking tot de waardevolle biodiversiteit, natuur en landschappelijk groen erfgoed.
Tranen van verdriet
“Zo’n dertig jaar geleden kreeg ik van ontroering tranen in de ogen om de schoonheid hier rond kasteel Gemert. Fantastisch, dat zoiets nog bestaat. Eeuwenoude geschiedenis hier in Gemert, prachtig, buitengewoon uniek! Nu voel ik tranen opkomen, maar dan van verdriet, omdat hier nu de monumentale ommuurde moestuin en groene omgeving daarvan verkwanseld dreigt te worden”, aldus Maria van De Looverbosch.
Daarbij wees ze er nadrukkelijk op dat niet alleen het landschappelijk erfgoed met instemming van de gemeenteraad verprutst dreigt te worden, maar uitte ze ook grote zorgen over ‘het wezen van de volksvertegenwoordiging’ die kennelijk niet kan herkennen wat werkelijk van waarde is en datgene wat lokale mensen zorgvuldig willen behouden. “In plaats van bewaken van wat behouden moet blijven, dreigt nu het tegenovergestelde te gebeuren en meer. Brutaalweg worden er buiten de ommuurde moestuin ook nog extra parkeerplaatsen gepland in het groene landschap.”
Geld binnen harken
Onder verwijzing naar de ruim driehonderd andere zienswijzen merkte Van de Looverbosch op dat een meerderheid van de gemeenteraad ‘het kennelijk enkel van belang vindt om mee te gaan met een projectontwikkelaar die erop uit is om flink wat geld binnen te harken. Waarom anders worden honderden bezwaren tegen de voorgelegde plan afgewezen?!’. Namens Stichting Natuur van Vroeger NU stelde de ecologe dat onderzoek vanuit meerdere disciplines aangeeft dat het beslist nodig is om de ommuurde tuin, dit historisch groene monument, zo optimaal mogelijk te behouden. Daarop werd de microfoon afgesloten.
Omgang met insprekers
Jan Bekx (Sociaal Gemert-Bakel) sprak de voorzitter van de commissie Ruimte, Van Loon (CDA), aan op zijn brute omgang met de insprekers door simpelweg de microfoon af te sluiten. Bekx vond dit écht niet kunnen. De voorzitter reageerde laconiek met een schouderophalende lach en de mededeling dat de spreektijd van 4 minuten op was. Geen enkel ander commissielid viel Sociaal Gemert-Bakel bij. Op de tribune werd wél luid geapplaudisseerd. Dát wekte weer wrevel op bij de voorzitter.
Spiegel
Mevrouw Kragten, een van de omwonenden, hield de commissie letterlijk een spiegel voor. “Ik breng vandaag een spiegel mee, zodat u allen zichzelf eens goed kunt bekijken. En diezelfde spiegel breng ik dan 1 februari tijdens de raadsvergadering weer mee om te kijken of u uzelf nog steeds recht kunt aankijken. Want er staat nogal wat op het spel.”
Ze doelde daarmee op de laatste kans die de gemeenteraad had ‘om een onomkeerbare fout te voorkomen’, namelijk het voor altijd aantasten van de omgeving van het kasteel. “Aantasting met extra woningbouw op de Haag, parkeren in de landerijen en bouwen in de ommuurde tuin waardoor de rust, de ruimte en de beleving verkwanseld wordt.”
Niet gehoord
Mevrouw Kragten was niet de enige die al meerdere malen de raadsleden tevergeefs toesprak. “Gehoord ben ik nog nooit. Niet door de gemeente, niet door de raad en niet door de projectontwikkelaar. Dat terwijl ik en mijn gezin de naaste buurman zijn van de ommuurde tuin.” Ze was verontwaardigd over het antwoord van de gemeente op de zienswijzen. “Daarin staat te lezen dat er geen zichtlijn op het kasteel is. Wat een onzin! Ik nodig u uit met mij een rondje te maken.”
Ook reageerde mevrouw Kragten boos op de gemeenteraad omdat de kaders en uitgangspunten telkens weer worden aangepast. “Altijd ten faveure van de ontwikkelaar, immer ten koste van de omgeving, het groen en de rust. Ook nu weer. Behoud door ontwikkeling is het excuus voor alles. Hoe kunt u de financiële noodzaak beoordelen? Er worden geen cijfers overlegd.”
Ze hekelde dat ‘de helft van de raad’ (coalitiepartijen CDA, Dorpspartij en Lokale Realisten, red.) een ‘off the record’ onderonsje hebben gehad met de projectontwikkelaar waar de inwoners van Gemert-Bakel geen weet van hebben. En dat de plannen daarna wéér zijn veranderd. Ze riep de raad op daar mee te stoppen en géén medewerking te verlenen aan bouwen in de ommuurde tuin en de omgeving van het kasteel aan te wijzen als beschermd dorpsgezicht. “Dan kunt u zich recht in de spiegel aankijken!”
Economische noodzaak ontbreekt
De dringende oproepen van de insprekers bleken opnieuw aan dovemansoren gericht. Geen enkel commissielid van de zittende coalitie (CDA, Dorpspartij, Lokale Realisten) nam de woorden ‘cultuurhistorisch erfgoed’ niet één keer in de mond. Ook de inbreng van de insprekers én de ruim driehonderd zienswijzen bleef vrijwel onbesproken. Alleen de oppositiepartijen, Sociaal Gemert-Bakel, D66 en Politiek op Inhoud, stelden kritische vragen. Maar die botsten bij CDA, Dorpspartij en Lokale Realisten letterlijk op een dode muur.
Jan Vroomans (Politiek op Inhoud) sprak de andere raadsleden en het college aan op het ontbreken van een financiële noodzaak om in de Ommuurde tuin woningen te gaan bouwen. Hij had die onderbouwing nergens aangetroffen. Ook de coalitiepartijen gaven schoorvoetend toe dat die onderbouwing er niet is. Politiek op Inhoud kondigde met steun van met Sociaal Gemert-Bakel en D66 alvast een motie aan voor de gemeenteraad van februari om via een grondruil elders te gaan bouwen.