GEMERT - Lokaal Liberaal en Realisten 2006 dienden tijdens de raadsvergadering op 17 januari een motie in, waarin zij de gemeenteraad opriepen ambtelijke ondersteuning te verlenen aan het plan van het Internationaal Coöperatief Centrum (ICC). Volgens Anke van Extel (CDA) was een besluit van de gemeenteraad in dit stadium niet aan de orde onder het motto 'een broedende kip moet je niet storen'. Ze zei 'dat ieder initiatief een kans moet krijgen', maar voegde daar direct aan toe: 'Het lijkt wel ons kasteel, maar het kasteel is van de paters. Als het over mijn huis ging, zou ik dit vreselijk vinden'.
PvdA en Dorpspartij waren het daar mee eens. Wilmie Steeghs (Dorpspartij) zei dat de motie uit ging van vooronderstellingen en sprak zelfs van 'een belediging' voor de paters. "Zij moeten bepalen hoe ze omgaan met hun eigendom", aldus Steeghs. Dat standpunt werd eveneens gedeeld door de VVD en Actief Dorpsbelang.
Eigendom
Het kasteel is eigendom van de paters. Op het eerste gezicht lijkt dat een logisch standpunt, maar is het werkelijk zo simpel? Natuurlijk, het kasteel is in eigendomsrechtelijke zin eigendom van de paters. Maar daarmee is niet het complete verhaal verteld. Het kasteel is immers vanwege haar cultuurhistorische waarde ook een Rijksmonument. Dat betekent dat het kasteelcomplex onder bescherming staat van de rijksoverheid. Als tegenprestatie betaalt de Nederlandse bevolking mee aan het onderhoud. De eenzijdige vergelijking van de fracties die tegen de motie stemden gaat dus mank. In feite laten deze volksvertegenwoordigers het persoonlijk belang zwaarder wegen dan het maatschappelijk belang.
Een ander argument was dat de motie te vroeg kwam. Is dat zo? De terughoudendheid die het merendeel van de raadsfracties op dit moment aan de dag legt, staat in schril contrast met de voortvarendheid waarmee diezelfde fracties zich afgelopen zomer achter het Vesteda-plan schaarden. Zonder enige dialoog of ruggespraak met de inwoners van Gemert-Bakel werd het kasteel overgeleverd aan de plannenmakers van Vesteda.
Geen behoefte
Hoe die plannen er uit zouden gaan zien, stond geenszins vast. Behalve dan dat er volgens het college sowieso gebouwd zou moeten worden aan de overzijde van het kasteel. Het college beweerde zelfs dat er allerlei alternatieven waren onderzocht en dat het Vesteda-plan het énig haalbare was. Bewijzen zijn echter nooit gepresenteerd. Extra tijd om alternatieve plannen uit te werken, werd afgewezen. Anke van Extel (CDA) veegde elke suggestie in die richting met één zin van tafel: "We hebben geen behoefte aan alternatieve plannen."
Gelukkig hebben een aantal inwoners uit Gemert dit voorbarige standpunt naast zich neergelegd en zijn zelf aan de slag gegaan. Het resultaat is het plan van het Internationaal Coöperatief Centrum (ICC). Dat nieuwe plan wordt -in tegenstelling tot het Vesteda-plan- breed gedragen door de Gemertse gemeenschap getuige de ruim 1.300 handtekeningen onder de petitie op www.kasteelgemert.nl.
Twee maten
De grote respons toont aan dat veel inwoners het beschermen van 'ons' cultuurhistorisch erfgoed beschouwen als een maatschappelijke taak die niet exclusief mag worden overgelaten aan de wensen van de (toekomstige) eigenaren. In dat opzicht begrijpen deze ondertekenaars beter dan onze volksvertegenwoordigers wat er momenteel op het spel staat. En toch beweert een meerderheid van de raad dat het 'te vroeg' zou zijn voor een motie. In feite wordt er gemeten met twee maten.
In dit licht mag de uitspraak van burgemeester Jan van Maasakkers en wethouder Harrie Verkampen ('De gemeente is tot nu toe de enige die zijn nek durft uit te steken') met een schepje zout worden genomen. Het doet onrecht aan de inzet van de mensen achter het ICC-plan. Het college heeft weliswaar aangegeven het kasteelpark met omliggende landerijen te willen aankopen, maar dat kan hooguit een positieve geste worden genoemd.
Actieve instelling
Wat ik mis is een diepgeworteld besef dat 'ons' kasteel niet inwisselbaar is. Door de ligging aan de rand van Gemert, haar architectuur en eeuwenoude geschiedenis is het kasteelcomplex net zo uniek als -om maar wat te noemen- een schilderij van 'onze' Vincent van Gogh. En met dat waardevolle cultuurbezit dien je op de eerste plaats uiterst zorgvuldig om te gaan. Daarbij past vooral een actieve en betrokken opstelling van 'onze' volksvertegenwoordigers in plaats van de passieve, afwachtende houding die ze tot nu toe aan de dag leggen.
Jan van Hoof
Forum: Geef uw mening in het forum (niet meer beschikbaar)