GEMERT - Stichting Schoorswinkel en Omgeving en de initiatiefgroep 'Geen woonblok achter de muur: houd het kasteel groen en puur!' hebben vrijdag 20 februari namens een groot aantal inwoners 530 zienswijzen ingediend bij de gemeente Gemert-Bakel tegen het voornemen om een monumentenvergunning af te geven voor de bouwplannen tegenover het kasteel. Het grote aantal zienswijzen maakt duidelijk dat veel inwoners ernstige bezwaren hebben tegen deze bouwplannen. Ook de Nederlandse Kastelenstichting (NKS) en Vereniging Vrienden van Brabantse Kastelen (VVBK) hebben een zienswijze tegen de plannen ingediend.
Op het moment dat de zienswijzen werden ingeleverd, kwamen er nog tientallen brieven binnen bij de initiatiefgroep. Daarnaast zijn er circa 70 zienswijzen rechtstreeks bij de gemeente ingediend. Dat betekent dat er in totaal ruim 600 zienswijzen zijn ingediend tegen het voornemen van het college van burgemeester en wethouders om een monumentenvergunning te verlenen voor bouwplannen in de ommuurde tuin.
Grote respons
Het bestuur van Stichting Schoorswinkel en Omgeving (SSO) is tevreden over de grote respons. "Binnen een week zijn ruim zeshonderd zienswijzen door de inwoners van Gemert-Bakel en andere belangstellenden ingediend. Dat is een goede respons. Daaruit blijkt opnieuw dat veel mensen zich in grote mate betrokken voelen bij het behoud van de cultuurhistorische waarden van kasteel en omgeving", aldus bestuurslid Jan van Hoof.
Medebestuurslid Wilma van Zeeland voegt toe dat veel mensen spraken van een onduidelijke situatie. "Uit de reacties die we ontvangen hebben, valt op te maken dat nogal wat mensen in verwarring waren en dachten dat het indienen van een zienswijze niet meer nodig was nu de Congregatie heeft aangekondigd naar Gennep te verhuizen. Zolang de gemeente de bouwplannen niet definitief afblaast, blijft het aantekenen van bezwaar echter noodzakelijk."
Kastelenstichting
Onder de indieners bevinden zich de Nederlandse Kastelenstichting (NKS) uit Wijk bij Duurstede en de vereniging Vrienden van Brabantse Kastelen (VVBK) uit Heeze. De Nederlandse Kastelenstichting (opgericht in 1945 zet zich in voor het behoud van de Nederlandse kastelen en hun omgeving. 'Elk kasteel en landhuis vertegenwoordigt een deel van ons cultureel erfgoed en daar moeten we voorzichtig mee omgaan. Het zijn kwetsbare monumenten en we hebben er niet zo veel meer van', aldus de Kastelenstichting. De vereniging Vrienden van Brabantse Kastelen werd opgericht in 1978 en komt namens haar leden op voor 'het Brabants kasteel als cultuurhistorisch monument'.
De Nederlandse Kastelenstichting schrijft in haar zienswijze dat het kasteel en het bijbehorend groen de ontwikkeling van Gemert in hoge mate heeft vormgegeven. 'Het groen vormde het vrije schootsveld dat ieder kasteel nu eenmaal nodig heeft om aan de militaire functie te voldoen'. Dit vrije schootsveld is volgens de kastelenstichting om die reden ook een historisch waardevol element dat onlosmakelijk bij dit monument hoort. 'Het is een vrijwel ongeschonden dorpsrand die ook uit monumentaal oogpunt behouden moet blijven,' aldus de Nederlandse Kastelenstichting.
Onbegrijpelijk
'Daarom is het onbegrijpelijk dat de Rijksdienst voor Archeologie Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) het op twee plaatsen doorbreken van de tuinmuur niet bezwaarlijk vindt. Hiermee vermindert men de waarde van de historisch belangrijke tuinmuur en zet bovendien letterlijk de deur open voor grote, op dat deel van de buitenplaats, historisch en bouwhistorisch niet passende bebouwing.
Hiermee wordt het historisch beeld van het kasteel en omgeving opgeofferd', aldus de Nederlandse Kastelenstichting en de Vereniging Vrienden van Brabantse Kastelen in hun zienswijze aan de gemeente. Beide organisaties vinden dat ongeacht welke herbestemming er in de toekomst ook gevonden mag worden voor het kasteel, 'in ieder geval bebouwing binnen de ommuurde kloostertuin niet wenselijk is vanuit het oogpunt van behoud van het kasteel als totaal monumentencomplex en de omgeving die er historisch mee is verbonden'.
Bloemlezing
Uit de reacties die inwoners hebben achtergelaten op hun zienswijzen, blijkt dat veel mensen deze visie ondersteunen. 'Ik vind dat het verlenen van een monumentenvergunning op basis van een verantwoord, gekend en gekozen totaalplan zou moeten plaatsvinden. Dat ontbreekt. Derhalve is het zicht op de consequenties van het verlenen van zo'n vergunning absoluut onduidelijk'.
Een ander stelt: 'Tot slot vind ik dat wijdsheid = wijsheid. Het is een feit dat reeksen generaties die ons vooraf gingen het gebied rondom het kasteel hebben gevrijwaard van flankerende bebouwing. Zij getuigen van wijsheid en respect voor het cultuurhistorisch landschap hetgeen ons tot voorbeeld dient te strekken. In De Hoef niets onherroepelijks doen.'
Weer een andere inwoner vindt dat 'men intieme elementen (soms!) mag aanraken, maar nooit mag aantasten. Kasteel en omgeving zijn zo'n element. Laten we ons onthouden van cultuurhistorische onkuisheid en dat waardevolle erfgoed onaangetast laten'.
Stichting Schoorswinkel en Omgeving
p/a Heuvelsepad 44
5421 CK Gemert
Meer informatie:
Kasteel Gemert (deze website)
Nederlandse Kastelenstichting
Vereniging Vrienden van Brabantse kastelen