GEMERT – Stichting Schoorswinkel en Omgeving (SSO) vindt de uitwerking van het ruimtelijk kader dat de Congregatie van de H. Geest heeft opgesteld voor het kasteel in Gemert te vrijblijvend, ondanks het benoemen van belangrijke kernwaarden. Enerzijds ligt de focus te eenzijdige focus op het creëren van ruimtelijke ontwikkelingen; anderzijds is er onvoldoende aandacht en grip voor het borgen van de cultuurhistorische waarden.
Daardoor dreigt het ruimtelijk kader voor behoud van het kasteelcomplex te veranderen in een lege huls en slechts bij te dragen aan prijsopdrijving met negatieve effecten voor de cultuurhistorische kernwaarden. Instemming met dit document leidt er volgens SSO toe dat de mogelijkheden voor sturing door de gemeenteraad uit handen worden gegeven, waardoor er later geen voorwaarden meer gesteld kunnen worden aan toekomstige plannen.
Belangrijke kernwaarden
Bestuur en achterban van Stichting Schoorswinkel en Omgeving (SSO) hebben op 6 juni met belangstelling kennis genomen van het ruimtelijk kader dat de Congregatie van de H. Geest heeft gepresenteerd en waardeert de uitnodiging die de Congregatie heeft geboden om de presentatie bij te wonen.
SSO kan zich op hoofdlijnen vinden in de kernwaarden die in het ruimtelijk kader staan beschreven, waaronder het behoud van het landgoed van de Duitse Orde, de relatie met de kerk, de historische bebouwing binnen het grachtenstelsel, het park, de bijzondere ligging aan de rand van het dorp met open zichtlijnen, de laanstructuren en de stilte die het gebied geliefd maken onder wandelaars. Het zijn kernwaarden die het SSO-bestuur al vele jaren uitdraagt.
Focus op cultuurhistorie ontbreekt
Wat in het Ruimtelijk kader ontbreekt is tevens het allerbelangrijkste aandachtspunt: SSO mist een primaire en concrete focus op de inhoudelijke herbestemming van de cultuurhistorische gebouwen en het complex als geheel en het borgen van die waarden. Het accent ligt teveel op het scheppen van extra bebouwingsmogelijkheden en lijkt door het ontbreken van een specifieke invulling van de herbestemming van het historische complex slechts gericht op het maximaliseren van de verkoopprijs.
Dit creëert de onwenselijke mogelijkheid van aankoop door een commerciële partij, daaropvolgende splitsing van het project in een nieuwbouwdeel (mits de gemeenteraad daar aan meewerkt) en een onrendabel kasteelcomplexdeel. Daarna kan het kasteelcomplex, zonder daadwerkelijke herbestemming die de genoemde kernwaarden waarborgt, aan zijn lot worden overgelaten. Volgens SSO biedt het ontwikkelplan onvoldoende waarborgen en garanties op dit punt.
Noodzaak bebouwing niet aangetoond
De noodzaak van extra bebouwing in relatie tot het behoud van de cultuurhistorische waarde van het complex wordt niet aangetoond. Het is eerder omgekeerd: door bebouwing, extra ontsluitingen en andere ontwikkelingen in en rond het complex toe te staan worden juist de bijzondere cultuurhistorische waarden uitgehold of zelfs teniet gedaan. De focus zou dus niet op het op voorhand creëren van ruimtelijke ontwikkelkansen moeten liggen, maar op een cultuurhistorisch verantwoorde herbestemming.
SSO wijst, juist om redenen van behoud van de eerder genoemde kernwaarden, verdere bebouwing en andere verstorende ontwikkelingen ten westen en ten zuiden van het kasteelcomplex af. Bovendien zal het toestaan van extra bebouwing leiden tot meer verkeer en (problemen met ontsluiting en parkeren) en verdere aantasting van de kernwaarden. SSO heeft de gemeenteraad daarom in een brief opgeroepen op korte termijn een voorbereidingsbesluit c.q. bestemmingsplan op te stellen, waarin een bufferzone wordt aangewezen rondom de historische buitenplaats, zodat de kernwaarden daadwerkelijk gewaarborgd zijn en blijven.
Versterken kernwaarden
Wat betreft verdere bebouwing binnen de grachten is SSO niet overtuigd van de noodzaak daarvan zolang er geen concreet plan ligt, waaruit blijkt dat eventuele bebouwing functioneel noodzakelijk is voor het versterken van de kernwaarden en behoud van de cultuurhistorische waarden. Zonder concrete invulling en garanties voor behoud en herbestemming van de cultuurhistorische waarden zou de gemeenteraad er verstandig aan doen om geen overhaaste beslissingen te nemen die ten nadele van het historische complex en de belangen van de gemeenschap als geheel kunnen uitpakken.
Gelet op het overaanbod aan leegstaande, cultuurhistorische objecten in Nederland dient hier opnieuw de vraag gesteld te worden wat het kerndoel van deze ruimtelijke verkenning is en wat de rol van de gemeenteraad hierbij is? Bijdragen aan het maximaliseren van de verkoopprijs door extra bebouwing toe te staan? Of herbezinning en borgen van een verantwoorde herbestemming van het cultuurhistorische complex namens de gemeenschap? Stichting Schoorswinkel en omgeving kiest in het belang van Gemert en haar inwoners voor het laatste.
Bestuur Stichting Schoorswinkel en Omgeving