De initiatiefgroep 'Geen woonblok achter de muur: houd het kasteel groen en puur!' heeft de leden van de gemeenteraad bij monde van Jan van Hoof donderdag 13 november opgeroepen woord te houden en vast te houden aan een totaalplan alvorens een beslissing te nemen over de toekomst van het kasteel. De raad heeft daar afgelopen jaar meermaals op aangedrongen. Een meerderheid van de raadsleden gaf donderdag signalen af dat zij zwicht voor de haast en druk van het college en volgende week een besluit gaat nemen ondanks het ontbreken van een totaalplan. De tekst van de oproep:
Geachte voorzitter, geachte leden van de gemeenteraad,
op de eerste plaats dank voor de gelegenheid om gebruik te mogen maken van het inspreekrecht. Doorgaans betreft het inspreekrecht één onderwerp. Vanavond liggen er maar liefst vier voorstellen op tafel die direct dan wel indirect met de toekomst van het kasteel te maken hebben:
de reactie op onze zienswijzen,
de bouwhistorische verkenning en beeldkwaliteitseisen,
een nieuwe voorbereidingsbesluit voor vrijstelling van het bestemmingsplan plus
een voorstel tot aankoop van het kasteel.
Ik vraag u daarom nu alvast begrip te tonen dat ons betoog een minuutje langer duurt dan normaal.
Totaalplan
Zoals gezegd: U bespreekt vanavond een vier voorstellen die te maken hebben met de toekomst van kasteel & omgeving. De initiatiefgroep 'Géén woonblok achter de muur: houd het kasteel groen én puur!' heeft u daar al meermalen op aan gesproken. Uw reactie was telkens: we nemen pas een beslissing als er een totaalplan ligt.
Uit de raadsstukken die u vorige week van het college heeft gekregen, blijkt dat er nog steeds geen totaalplan ligt. Sterker nog: uit de voorstellen blijkt dat heel veel zaken nog lang niet duidelijk zijn. Zo is bijvoorbeeld de inbreng van de twee nieuwe kandidaten (Stichting Goed Wonen en de Atlant Groep) nog niet helder. Beide organisaties hebben volgens burgemeester Van Maasakkers überhaupt nog niet besloten of ze gaan deelnemen: 'Dat is nog onderwerp van overleg'. Toch wordt u gevraagd volgende week al een beslissing te nemen over deze voorstellen.
Financiële onderbouwing
Voordat we ingaan op de reactie van het college op de 1.683 ingediende zienswijzen, tegen bebouwing in de ommuurde tuin, willen we eerst kort stil staan bij enkele onderdelen uit de collegevoorstellen. De financiële onderbouwing van het college voor aankoop van het kasteelcomplex rammelt naar ons idee aan alle kanten. Van de 5 miljoen euro die het college voor kasteel & landerijen wil betalen, moeten de toekomstige partners 2 miljoen euro bijdragen. Stichting Goed Wonen en de Atlant Groep hebben echter nog niet besloten of ze gaan mee doen.
Bovenop de eerder genoemde vijf miljoen euro komt 2 miljoen euro voor aankoop van de ommuurde tuin. In het raadsvoorstel staat, ik citeer: 'Dit bedrag wordt aan de Congregatie uitbetaald, omdat er anders een te groot gat zit tussen het bod van de gemeente en de vraagprijs van de Congregatie. Deze aankoopkosten worden ingebracht bij de woningbouwplannen in het Convent'. (einde citaat).
Rooskleurige schets
Wij vinden dit een nogal rooskleurig geschetste gang van zaken. Nogmaals: er is nog geen overeenstemming over deelname van Stichting Goed Wonen. Weet u zeker dat de woningstichting dit dure stuk grond gaat aankopen voor de bouw van een wooncomplex voor de Congregatie? Bovendien is de kans zeer groot dat speciale voorzieningen als kapel, ontmoetingsruimte en keuken over circa 10 jaar weer afgebroken moeten worden. Evenmin is duidelijk of de Congregatie akkoord gaat met de naar verwachting pittige huur van 28 appartementen en bijgebouwen.
Een onderdeel dat ook veel vragen oproept, zijn de procedurekosten. Uit het voorstel van burgemeester en wethouders blijkt dat de Congregatie tot dusver 80.000 euro aan kosten heeft gemaakt. Die kosten worden volledig door de gemeente betaald. Daarbovenop komt de afkoopsom voor de uitgaven die de andere convenantpartijen hebben gemaakt. Hoe groot dit bedrag is, weten wij niet. U heeft daar, als raadslid, ongetwijfeld meer informatie over ontvangen. En dan laten we de kosten voor lopende onderzoeken en procedures nog buiten beschouwing.
Kosten voor gemeente
Wethouder Verkampen zei afgelopen zondag dat deze kosten (inmiddels circa 100.000 euro) niet in mindering worden gebracht op de aankoopsom. Dat vinden wij vreemd: burgers die met een bouwplan naar de gemeente stappen, moeten deze kosten doorgaans uit eigen zak betalen. Ook andere aspecten van de financiële onderbouwing roepen nog veel vragen op, maar die laten we nu even buiten beschouwing.
We stellen wel vast dat het college de procedure rond de herbestemming van het kasteel al diverse malen veel te rooskleurig heeft voorgesteld. Uit de voorstellen die u vanavond bespreekt, blijkt dat het college dat nu ook weer doet. Zo wordt gesteld dat het standpunt van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschappen en Monumentenzorg (RACM) 'is meegewogen'. Dat is niet juist.
De RACM geeft pas een advies, nadat de gemeente een aanvraag heeft ingediend. Dat is nog steeds niet gebeurd, zo blijkt uit een gesprek dat wij gisteren met de RACM hebben gehad. Verder suggereert het college dat er een koppeling zou zijn tussen het standpunt van de RACM en het besluit van de provincie. Die koppeling is er niet. We hebben hier te maken met twee verschillende procedures die los van elkaar staan: de Wet Ruimtelijke Ordening en de Monumentenwet.
Reactie op zienswijzen
Nu de reactie van het college op de 1.683 ingediende zienswijzen. We hebben u afgelopen dinsdag per brief laten weten nogal ontstemd te zijn over de wijze waarop het college met deze zienswijzen is omgegaan. We hebben nimmer een inhoudelijke reactie ontvangen. Zelfs een ontvangstbevestiging kon er niet van af. Pas gisteren, een dag voor deze vergadering, kreeg de initiatiefgroep een bericht: een uitnodiging voor deze vergadering. Dat is ruim tien weken na het verstrijken van de bezwaartermijn. Zover we hebben kunnen nagaan, hebben andere inwoners tot op de dag van vandaag geen enkel bericht gehad.
Afgezien van deze werkwijze vinden wij de reactie van het college op onze zienswijzen verre van volledig. De antwoorden roepen ernstige twijfels op in hoeverre burgemeester en wethouders de inspraak van burgers serieus nemen… Zonder uitputtend in te gaan op de antwoorden van het college, noemen wij in het kort enkele voorbeelden:
Stedelijke invloedssfeer
1. Het college schrijft dat het hier gaat om 'een open gebied liggend in de stedelijke invloedssfeer'. Die omschrijving staat haaks op de visie in de bestemmingsplannen Schoorswinkel en Centrumgebied. In het laatste bestemmingsplan staat de locatie immers aangeduid als 'landgoed'. Provincie en Rijk hebben beide het gebied als zeer waardevol erkend: kasteel + omgeving (waaronder tuin en muur) vallen daarom onder bescherming van de Rijksmonumentwet. Dan kan toch moeilijk worden vol gehouden dat het hier gaat om een gebied in een stedelijke invloedssfeer?
2. Het college spreekt zich bij herhaling tegen. Zo wordt beweerd, dat het onderhavige voorstel enkel is bedoeld om te komen tot huisvesting van de paters in de ommuurde tuin en dat het totaalplan niet ter zake zou doen. Maar in de hele discussie van het afgelopen half jaar; in de randvoorwaarden die B&W zelf hebben opgesteld en in de voorstellen die u vanavond en volgende week behandelt, wordt overal expliciet een relatie gelegd met het kasteel. Sterker nog: al een jaar wordt gesproken over het offer dat gebracht zou moet worden om het kasteel te kunnen behouden!
Randvoorwaarden
3. Het college geeft achteraf in zijn reactie toe dat de onderbouwing van de vrijstellingsprocedure niet volledig was. Dat is goed om te lezen. Kwalijker is dat het college ontkent dat er stukken zijn achtergehouden. Dat is een vertekening van zaken. Om een voorbeeld te noemen: de randvoorwaarden van B&W mochten niet ter inzage worden gelegd en zijn ook nooit ter inzage gelegd. We kunnen een getuige oproepen die dit kan bevestigen.
Verder wordt gesteld dat het plan Buitenplaats niet relevant zou zijn voor het huidige plan. Dit plan is wel degelijk relevant, omdat in het plan Buitenplaats is aangetoond dat de Congregatie zelf aan de gemeente heeft voorgesteld om in het kasteel een zorgcomplex te bouwen!! Daarmee wordt duidelijk dat bouwen in de ommuurde tuin te bouwen allerminst noodzakelijk is. Bovendien meet het college met twee maten: enerzijds verkondigt ze meermalen dat punten in onze zienswijzen niet relevant zijn in het kader van het huidige plan. Anderzijds brengt het college zelf bij diverse reacties punten naar voren die het totaalplan betreffen.
Sociale aspecten
Ronduit tegenstrijdig is de uitspraak van het college dat 'sociale aspecten niet relevant zijn in een ruimtelijke procedure'. Die uitspraak staat helemaal haaks op de bewering dat de gemeente (lees: gemeenschap) een offer moet brengen (let wel: om sociale redenen!) en daarom huisvesting in de ommuurde tuin moet toestaan.
Voorzitter, we hebben nog veel meer inhoudelijke bezwaren ten aanzien van de reactie van het college. Die houdt u tegoed. Het zal u niet verbazen dat wij ons niet kunnen vinden in de reacties van het college. We geven u daarom ter overweging mee niet in te stemmen met de reactie van het college op onze zienswijzen.
Inspraak
Dan een korte reactie op het voorstel van het college om een nieuw voorbereidingsbesluit te nemen ex artikel 19 lid 1 Wet Ruimtelijke Ordening. Wij zien dit voorstel als een nieuw besluit en gaan er vanuit dat er een nieuwe procedure wordt opgestart, zodat de Gemertse bevolking opnieuw haar mening kan geven..
Zijn wij dan overal tegen? Nee, geenszins. Ten eerste zijn wij voorstander van een goede huisvesting voor de leden van de Congregatie. Wat ons betreft kunnen de paters op heel veel locaties in Gemert wonen, alleen niet in de ommuurde tuin. Wij vinden namelijk dat de noodzaak voor die drastische ingreep tegenover het historische poortgebouw nog steeds niet is aangetoond. Ook wethouder Verkampen kon dit afgelopen zondag, toen hij op zijn verzoek de vergadering van de initiatiefgroep bezocht, niet aantonen.
Cultuurhistorische waarden
Ten tweede zijn wij al heel lang voorstander van een actieve rol van de gemeente ten aanzien van het kasteel. Dat hebben we nooit onder stoelen of banken gestoken. We zien graag dat het kasteel ook in de toekomst toegankelijk blijft met respect voor de cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Voor de inwoners van Gemert-Bakel, maar ook voor bezoekers van onze gemeente.
Het is om die reden terecht dat de gemeente zich inspant voor behoud van het kasteel. Maar de gemeente heeft meer belangen te behartigen. Niet alleen die van de leden van de Congregatie, maar ook die van de inwoners van Gemert-Bakel. Nu en in de toekomst. We pleiten daarom nadrukkelijk voor zorgvuldigheid en transparantie tijdens de besluitvorming. Het tempo echter waarin u nu een reeks zeer ingrijpende beslissingen (moet) gaan nemen, past daar naar ons idee niet bij.
Geen totaalplan: onverantwoord
Tot slot. U heeft bij herhaling aangegeven dat u pas een beslissing gaat nemen over het kasteel als er een totaalplan op tafel ligt. We stellen vast dat dit totaalplan er nog steeds niet is. Daarom vinden wij het onverantwoord dat u volgende week, op 18 november, een beslissing gaat nemen over alle hierboven genoemde voorstellen. Een totaalplan is een totaalplan. Ondergetekenden gaan ervan uit dat u woord zult houden.
Wij wensen u een vruchtbare discussie toe.
Zie ook: Beslissing over aankoop kasteel zonder totaalplan niet verantwoord