GEMERT - Het door de gemeente gepresenteerde 'haalbaarheidsonderzoek naar de herbestemming van het kasteel' blijkt niet meer te zijn dan een presentatie met conclusies. Er ligt geen gedegen rapport aan ten grondslag. Bovendien weigert de gemeente de onderliggende stukken openbaar te maken. Dat blijkt uit een brief van de gemeente, nadat Stichting Schoorswinkel en Omgeving (SSO) deze stukken had opgevraagd met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur. Jan van Hoof plaatste namens SSO donderdagavond de nodige kanttekeningen bij de openheid van de gemeente.
Geachte voorzitter, geachte leden van de gemeenteraad,
het bestuur van Stichting Schoorswinkel en Omgeving dankt u voor de gelegenheid om vanavond gebruik te maken van het inspreekrecht. U bespreekt hier vanavond het haalbaarheidsonderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren naar een mogelijke herbestemming van het kasteel. Voorafgaand aan onze inbreng, wil ik benadrukken dat het vanuit democratisch oogpunt noodzakelijk is dat het openbaar bestuur, in dit geval de gemeenteraad, open en transparant opereert, zodat burgers afwegingen, opinies en besluiten zelfstandig kunnen volgen en beoordelen. Het ter beschikking stellen van relevante documenten aan zowel gemeenteraad als burgers is daarbij cruciaal.
Op vrijdag 5 juni stond in het Gemerts Nieuwsblad een artikel met de kop 'Coöperatief centrum met hotel eerste keuze kasteel'. Volgens het artikel was deze conclusie gebaseerd op een haalbaarheidsonderzoek dat de gemeente Gemert-Bakel heeft laten uitvoeren naar de herbestemming van het kasteel. Aangezien op dat moment nog geen stukken beschikbaar waren op de gemeentelijk website, moesten we deze downloaden van de site van het Gemerts Nieuwsblad.
Haalbaarheidsonderzoek = presentatie
Wat direct opviel was dat er helemaal geen sprake was van een haalbaarheidsrapport, maar van een presentatie. Aangezien een gedegen onderbouwing ontbrak, hebben wij maandagochtend contact opgenomen met de gemeente. Daar kregen we te horen dat een ambtenaar op dat moment bezig was met het aanbieden van het rapport op de gemeentelijke website. Wat schetst onze verbazing: het blijkt te gaan om dezelfde presentatie. Een haalbaarheidsrapport is nergens te vinden.
Toen we woensdagochtend 9 juni nogmaals informeerden naar het haalbaarheidsrapport kregen we direct te horen dat (ik citeer) 'het rapport niet ter inzage is'. We hebben vervolgens een brief ingediend met het verzoek om het rapport ter beschikking te stellen. Op vrijdag 12 juni kregen we tijdens een telefoongesprek met de gemeente ineens te horen dat (ik citeer) 'er geen concreet rapport ten grondslag ligt aan het haalbaarheidsonderzoek'. Volgens de betrokken ambtenaar 'zijn er wel stukken op basis waarvan een presentatie is gemaakt'.
Onderliggende stukken
Toen wij het verzoek deden inzage te krijgen in deze 'onderliggende stukken' volgde het antwoord: 'De gemeenteraad heeft deze stukken ook niet ontvangen; er is alleen een presentatie gegeven aan de raad met een mondelinge toelichting'. Vervolgens hebben we geïnformeerd of de leden van de gemeenteraad deze stukken nog vóór de vergadering van vanavond te zien krijgen? Daarop kregen we het antwoord dat dit 'niet waarschijnlijk was, omdat het zou gaan om 'privaatrechtelijke' documenten'.
Daarop hebben wij aangegeven dat deze 'gevoelige' informatie eventueel doorgehaald of verwijderd kon worden en dat wij ervan uitgaan dat raadsleden en burgers deze onderliggende stukken nog vóór de vergadering van vanavond ter inzage zouden krijgen. Want het kan toch niet waar wezen dat de gemeenteraad vergadert over een onderwerp, terwijl zowel raadsleden als burgers geen kennis hebben kunnen nemen van de onderliggende stukken?
Niet openbaar
Om de openheid en transparantie van het debat vanavond te waarborgen, heeft Stichting Schoorswinkel en Omgeving vervolgens afgelopen maandag alle stukken opgevraagd die ten grondslag liggen aan het haalbaarheidsonderzoek met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur. Een medewerker van de gemeente reageerde daarop dinsdagmiddag met de mededeling dat (ik citeer) 'de stukken die ten grondslag liggen aan het haalbaarheidsonderzoek afkomstig zijn van de convenantpartijen. Deze stukken zijn alleen door ambtenaren gezien en zijn niet openbaar.' In de brief die de gemeente gisteren op ons verzoek aan de raad heeft verzonden staat letterlijk 'dat er aan de presentatie geen concreet rapport ten grondslag ligt'.
Geachte raadsleden, u vergadert vanavond over het nemen van een volgende stap in de herbestemming van het kasteel. Uit onze inleiding blijkt dat niet voldaan is aan een belangrijke democratische basisvoorwaarde, namelijk openheid en transparantie. Sterker nog: de gemeente meldt via de krant aan de inwoners dat er een haalbaarheidsonderzoek is verricht. Bij navraag blijkt echter dat de stukken waarop deze zogenaamde conclusies zijn gebaseerd niet afkomstig zijn van zelfstandig onderzoek, maar van partijen die allerlei financiële belangen hebben bij het kasteel.
Oncontroleerbaar
Voor alle duidelijkheid: het stuk waarover vanavond wordt gesproken is een presentatie. En een presentatie is niet meer dan een weergave of samenvatting met conclusies. Hoe deze samenvatting en conclusies tot stand zijn gekomen, is niet inzichtelijk gemaakt en valt dus op geen enkele manier te controleren. Niet door u als raadsleden. En ook niet door burgers. Met andere woorden: het college van burgemeester en wethouders zet een mooi slagroomtaart in de etalage, maar zodra burgers willen proeven wat er precies inzit, verdwijnt het lekkers weer snel onder de toonbank.
Een presentatie die leidt tot niet controleerbare conclusies kunnen wij als inwoners van deze gemeente niet serieus nemen. Zeker als je daarbij optelt dat de stukken waarop het haalbaarheidsonderzoek is gebaseerd, afkomstig blijken te zijn van convenantpartijen die al geruime tijd een oogje hebben op kasteel & omgeving. Daar zitten ook partijen bij die eerder van plan waren de weilanden tegenover het kasteel vol te bouwen met huizen. En ook nu nog wordt de mogelijkheid van uitbreiding tegenover het kasteel opengehouden.
Niet onderbouwd
Waarom dit nodig zou zijn, wordt op geen enkele manier onderbouwd. Ieder weldenkend mens zou zich daarom af moeten vragen hoe onafhankelijk dit zogenaamde haalbaarheidsonderzoek van de gemeente nou eigenlijk is? Het opsommen van een reeks scenario's zegt namelijk niets.
Geachte raadsleden, wij hopen - en gaan er vanuit - dat u vanavond geen overhaaste toezeggingen gaat doen op basis van deze slecht onderbouwde presentatie. We hopen dat u, net als wij, zult pleiten voor meer openheid en transparantie, zodat de inwoners van Gemert-Bakel kennis kunnen nemen van belangrijke details en op die manier een eigen oordeel kunnen vormen over de besluitvorming rond de herbestemming van kasteel & omgeving.
Ongepast
Tot slot willen wij nog even kort reageren op de brief die het college afgelopen vrijdag heeft verzonden aan de indieners van een zienswijze tegen het voornemen om een monumentenvergunning te verlenen om te bouwen in de ommuurde tuin. In deze brief stelt het college dat 607 van 609 zienswijzen zijn ingediend volgens 'een vast stramien'. Afgezien van het feit dat dit aantal niet klopt, vinden wij de kwalificatie 'vast stramien' ongepast. Het gaat hier om het recht van burgers om een zienswijze te geven. Daar horen geen kwalificaties bij over de wijze waarop burgers hun mening weergeven.
Op de tweede plaats worden veel argumenten wel heel gemakkelijk door het college 'ongegrond verklaard' of 'buiten beschouwing gelaten' met het argument dat het zou gaan om 'gevoelsmatige en verkeerskundige argumenten'. Wij vinden, en veel inwoners met ons, het vinden van een verantwoorde herbestemming voor het historische waardevol kasteelcomplex een belangrijke waarde die absoluut meegewogen dient te worden. Dat het college daar totaal anders over denkt, zegt genoeg.
Niet bouwen & niet parkeren
Het zal u niet verbazen dat wij tegenstander blijven van bouwen binnen de ommuurde tuin om de doodeenvoudige reden dat bouwen op deze locatie een ernstige aantasting betekent van kasteel & omgeving. Om die reden wijzen wij ook parkeren binnen de ommuurde tuin af. De infrastructuur van de H. Geestlaan is niet berekend op grote hoeveelheden verkeer. Bovendien doet meer verkeer ernstig afbreuk aan de huidige kwaliteiten van het gebied: uitzicht en stilte.
Ook hier schijnt het college geen boodschap aan te hebben. In de brief van afgelopen vrijdag kondigt het college aan binnenkort een nieuwe procedure op te starten om bouwen in de ommuurde tuin mogelijk te maken. Wat ons betreft opnieuw een gemiste kans. Wij stellen voor om eens goed naar het logo van 'Gemert-Bakel Kruidentuin van Nederland' te kijken. Wat zie je dan? Precies: een kruidentuin in de ommuurde tuin.
Wij wensen u veel wijsheid toe tijdens het debat.