GEMERT – Stichting Schoorswinkel en Omgeving (SSO) heeft donderdag 28 januari gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in te spreken voorafgaand aan de raadsvergadering. Op de agenda stond een voorstel om een concept intentieverklaring te ondertekenen met exploitant Jaarbeurs / Arjan van Dijk Groep. Woordvoerder J. van Hoof zei dat SSO in ‘beginsel positief’ tegenover het plan staat, maar vestigde de aandacht op de verkeersafwikkeling en parkeerproblematiek. Hij gaf aan dat SSO zich ook in de toekomst nadrukkelijk zal blijven inzetten voor behoud van de cultuurhistorische waarden en rustieke omgeving van het kasteel.

Geachte voorzitter,
geachte leden van de gemeenteraad,

op de eerste plaats dank om gebruik te mogen maken van het inspreekrecht. Ik spreek hier namens Stichting Schoorswinkel en Omgeving. Vanavond staat het voorstel op uw agenda om een intentie-overeenkomst te tekenen met de Jaarbeurs / Arjan van Dijk Groep. Ik moet zeggen dat ons bij dit voorstel een sterk deja-vu-gevoel bekruipt. Bijna drie jaar geleden stonden wij hier ook toen het college in alle haast het Vesteda-plan presenteerde. Er was toen geen tijd om rustig na te denken over alternatieve mogelijkheden en tot een goede, gedegen afweging te komen. Ook nu constateren we dat op het allerlaatste moment nog snel een voorstel in elkaar is gezet waar veel, heel veel vraagtekens bij te plaatsen zijn.

Publieke handen
Laat ik beginnen met iets positiefs: Stichting Schoorswinkel en Omgeving staat in beginsel positief tegenover het streven om het kasteelcomplex in publieke handen te krijgen. Wij hebben vanaf het begin gepleit voor een publieke rol van de gemeente bij het behoud van kasteel en omgeving. Het behouden van cultuurhistorische waarden is immers een taak van algemeen, maatschappelijk belang. Helaas treffen we in het voorstel dat thans op tafel geen enkele visie aan op het behouden en versterken van deze cultuurhistorische waarden. Het voorstel is veel te eenzijdig gericht op de exploitatie van het complex. Laat het helder zijn: een gezonde exploitatie is belangrijk, maar voorwaarden en garanties om de typische kenmerken van dit rijksmonument te behouden zijn dat eveneens en die missen we andermaal in dit voorstel.

De leden van deze gemeenteraad hebben ons er talloze keren op gewezen dat zij pas een besluit zouden nemen over de toekomst van het kasteel als er een totaalplan op tafel zou liggen. Wij stellen vast dat dit totaalplan er nog steeds niet is. Ook de tweede fase van het haalbaarheidsonderzoek, dat voor het einde van het afgelopen jaar was toegezegd, is in geen velden of wegen te bekennen. Hoe staat het daarmee? Ook heeft de raad nimmer een eerste fase van het haalbaarheidsonderzoek vastgesteld om de doodeenvoudige reden dat er nooit een gedegen onderzoek naar de eerste fase is geweest. Er is simpelweg een door het college gewenste conclusie gepresenteerd. De raad kon daarom afgelopen zomer niets anders doen dan de klungelig in elkaar gezette power point presentatie ter kennisgeving aannemen. Ik zeg nadrukkelijk ‘ter kennisgeving aannemen’, want de raad heeft nooit enig haalbaarheidsonderzoek vastgesteld, zoals het college ten onrechte doet voorkomen in dit voorstel.

Aankoopbedrag
Ik wil nu eerst, namens Stichting Schoorswinkel en Omgeving, ingaan op een aantal details uit het voorstel. Allereerst is het opvallend dat er nergens concrete bedragen worden genoemd. In het voorstel staat daarover slechts het volgende zinnetje: ‘De aankoopkosten zijn ongewijzigd ten opzichte van het eerdere raadsbesluit d.d. 18 november 2008’. In dat besluit staat dat het college van plan is 5 miljoen euro te betalen voor het kasteel plus 2 miljoen euro voor de ommuurde tuin, onder de ontbindende voorwaarde dat er ‘een bruikbare bouwvergunning voor Het Convent wordt afgegeven’. We weten inmiddels allemaal dat die bouwvergunning er niet komt.

Waarom heeft het college de ruimte niet benut om tot een betere aankoopprijs te komen? We vinden namelijk een bedrag van 2 miljoen euro voor een stuk tuinbouwgrond buitenproportioneel en houden het college bovendien verantwoordelijk voor prijsopdrijving. Het college had de Congregatie er namelijk direct op moeten wijzen dat er volgens het bestemmingsplan niet mag worden gebouwd in de ommuurde tuin. Dat is niet gebeurd. Ook is er nooit een taxatierapport opgesteld naar de feitelijke waarde van het kasteel in relatie tot de kosten voor restauratie en verbouwing van het complex. En dan hebben we het nog niet gehad over de 480.000 euro die de gemeente tot dusver heeft uitgegeven aan plannenmakerij. Worden deze meegenomen in de toekomstige exploitatie?

Opmerkelijk is verder dat de Congregatie volgens dit voorstel voor 2/9 deel eigenaar blijft van het kasteel, terwijl ze eerder aangaf geen enkele relatie meer te willen hebben met het kasteel. Hoe zit dat precies? Wordt de Congregatie straks mede-eigenaar van de toegevoegde waarde die voortvloeit uit de restauratie en verbouwing van het kasteel?

Veel vragen
Voorzitter, nu komen we bij de kern van dit voorstel. Het college geeft aan een concept intentie-overeenkomst te willen sluiten met de Jaarbeurs / Arjan van Dijk Groep. De bijlagen die bij dit voorstel horen zijn niet openbaar gemaakt. Het gaat daarbij om een ‘globaal concept exploitatievoorstel om het kasteel in te richten als hotel’ en een ‘voorlopig totaalconcept kasteel Gemert’. Uit de datering blijkt dat deze bijlagen zeer recent zijn opgesteld. Naar de inhoud kunnen we slechts gissen: ze zijn niet openbaar toegankelijk voor burgers. Dat roept veel vragen op. Wie gaat de restauratie betalen? Wie betaalt de verbouwing? Wie heeft er straks zeggenschap over het kasteel: de gemeente of de Jaarbeurs? Wie betaalt de plankosten die er de komende maanden worden gemaakt? En wat gebeurt er als de Jaarbeurs over een half jaar afhaakt? Is er een plan D of E?, want zover tellen we inmiddels. Allemaal vragen waarop geen helder antwoord is gegeven.

Ook hebben we vragen over de bijdragen en rol van partners als Atlant Groep, Goed Wonen en ICC. Om met de laatste te beginnen: het ICC heeft afgelopen week zijn plannen opgeborgen in een kluis bij de notaris, omdat de gemeente zich niet aan de afspraken zou hebben gehouden. Desondanks wordt het ICC nog steeds door de gemeente opgevoerd als toekomstig gebruiker van het kasteel. We zien graag een helder antwoord tegemoet in hoeverre het ICC cruciaal is voor het slagen van dit nieuwe plan? Ook wordt het tijd dat er duidelijkheid komt over de rol en financiële bijdragen van de Atlant Groep en Goed Wonen. Waarom zou een woningbouwcorporatie als Goed Wonen geld investeren in een hotel? En hoeveel geld brengt de Atlant Groep precies mee?

Ad hoc beleid
Wanneer we de werkwijze van het college van de afgelopen drie jaar overzien, moeten we constateren dat burgemeester en wethouders in dit dossier niet verder zijn gekomen dan het telkens opnieuw formuleren en bijstellen van ad hoc beleid. De gemeente gaat onderhandelen met degene die, wel of niet toevallig, haar pad kruist. Het was beter geweest als de gemeente heldere uitgangspunten en randvoorwaarden had vastgesteld en vervolgens een adviesbureau, dus geen exploitant of projectontwikkelaar, opdracht had gegeven om de mogelijkheden voor een duurzame herbestemming te onderzoeken. Uit alles wat de gemeente tot dusver heeft laten zien, blijkt dat zij niet bij machte is om een project als de ‘Toekomst van het kasteel’ adequaat uit te voeren.

Nu tovert het college ineens de Jaarbeurs / Arjan van Dijk Groep tevoorschijn. Tijdens de informatie-avond, afgelopen dinsdag in dit gemeentehuis, gaf de Arjan van Dijk Groep een summiere toelichting op de plannen. Zoals gezegd kregen veel inwoners daarbij een deja-vu-gevoel dat herinnerde aan de tijd van Vesteda. Het waren opnieuw mooie woorden, maar weinig concreet. Pas na enig doorvragen kwam naar voren dat er binnen het complex mogelijk uitbreidingen komen. Hoe en wat bleef onduidelijk. Wel werd duidelijk dat er binnen de ommuurde tuin een parkeerterrein zal worden aangelegd. Volgens wethouder Verkampen werd ook nog aan alternatieve oplossingen gedacht. Welke dat zijn, wilde hij niet zeggen. We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat dit college gewoon doormoddert en zowel gemeenteraad als inwoners telkens opnieuw voor voldongen feiten plaatst. Ruimte voor een openbare, opiniërende raadsvergadering is er kennelijk niet.

Behoud omgeving
Voorzitter, laat één ding duidelijk zijn: Stichting Schoorswinkel en Omgeving heeft zich altijd ingezet vóór behoud van de cultuurhistorische waarden van het kasteel én omgeving. Daar hoort de ommuurde tuin en de historische H. Geestlaan onlosmakelijk bij. Om die reden dringen wij er met klem op aan om voor eventuele parkeerproblemen elders een oplossing te zoeken. Bijvoorbeeld het evenemententerrein aan de West-Om, het Ridderplein, de parkeerkelder onder Ruijschenbergh, enzovoort. Laat ik het nog duidelijker formuleren: Stichting Schoorswinkel en Omgeving staat in beginsel positief tegenover de plannen van Arjan van Dijk, maar zal zich nadrukkelijk blijven inzetten om de cultuurhistorische waarden van het kasteel inclusief de rust rondom het complex te behouden.

Ik wens u veel wijsheid toe.