'De leden van Heemkundekring de Kommanderij Gemert hebben na een uitgebreide informatie-avond verzorgd door Ido Cranen, uitvoerig gediscussieerd over de plannen met ons Gemertse Kasteel. Alhoewel het kasteel natuurlijk eigendom is van de Paters van de Heilige Geest, voelen veel Gemertenaren zich gevoelsmatig verbonden met het kasteel en de toekomst ervan. Ik wil proberen om hierna de gevoelens van de ledenvergaderingen te verwoorden', aldus Frans Sanders, voorzitter van hemkundekring De Kommanderij, in een brief aan de gemeenteraad.

Er is veel respect en waardering voor de wensen van Paters en de plannen met de kasteelgebouwen konden dan ook op nogal wat sympathie en begrip rekenen. De plannen tot aanwijzing van het kasteelcomplex inclusief kerk tot buitenplaats spreekt ons zeer aan. Maar er werden ook heel kritische opmerkingen gemaakt bij een aantal onderdelen van de plannen.

De meeste moeite hadden onze leden met het bouwen van wooneenheden in de ommuurde tuin, en in relatie daarmee het parkeren. De lijn is steeds geweest: geen bebouwing toevoegen aan de westzijde van Gemert.
Door nu bebouwing in de ommuurde tuin toe te staan wordt die lijn losgelaten en de grote zorg van veel van onze leden was en is: zet dit niet de deur open voor nog meer bebouwing aan die westzijde, waardoor het unieke karakter van de westzijde van Gemert verloren gaat. Voor deze bebouwing is een artikel 19 procedure nodig. Een grote meerderheid van onze ledenvergadering sprak zich uit voor een zorgvuldige procedure, in plaats van een snelle.
 
Uit informatie blijkt intussen dat die zorgvuldigheid ook gewaarborgd is in de versnelde artikel 19.2 procedure. De kern van het besluit van de vergadering lag in de brede mogelijkheden voor het indienen van zienswijzen, waardoor meer mensen hierin kunnen meepraten. Hierdoor kan tenslotte ook een breder gedragen besluit ontstaan.

Overigens hebben wij twijfels of de plannen voldoen aan de provinciale criteria voor de art. 19.2 procedure. Met name: “aan drie zijden omringd door een stedelijke functie en in gebruik te nemen als inbreidingslokatie” roept bij ons op zijn minst vragen op.

Verder sprak een flinke meerderheid zich uit voor een zo breed mogelijk openbaar en publiek gebruik van de kasteelgebouwen. Daartoe zou de aankoop van delen van het kasteelcomplex door de gemeente een goede oplossing kunnen zijn. De aankoop van het hele complex had de voorkeur van de ledenvergadering. Dat moet dan inhouden dat er ook tijd gecreëerd wordt om een goede invulling te vinden. Tot nu toe was dat, gezien de reacties bij eerder pogingen daartoe, niet mogelijk. Als die tijd gegeven wordt zullen we graag meedenken en meepraten over de mogelijkheden.

Er werden ook kritische kanttekeningen geplaatst bij de geplande glazen galerij op de binnenplaats. Wij zijn ook benieuwd hoe Monumentenzorg hier tegenaan kijkt. Bij het verbouwen tot appartementen zullen ook de bouwvoorschriften een rol spelen. Daarbij kan het aanzien van het gebouw behoorlijk worden aangetast. Wij vragen daarvoor in elk geval nu al de nodige aandacht. De nieuwe aula, na de afbraak van de kapel, zou in onze ogen een museale functie moeten krijgen, in het verlengde van de daarvoor te beperkte mogelijkheden van de donjon.

Behalve de donjon zou ook in de toekomst bij rondleidingen door gidsen van de VVV of de heemkundekring meer van het kasteel te bezichtigen moeten zijn, waarbij in elk geval de unieke middeleeuwse gewelven en delen van het hoofdgebouw, tenminste op bepaalde tijden, toegankelijk zouden moeten zijn. Tenslotte de omgeving van het kasteel: de heemkundekring is van mening dat het huidige gebruik van de tuin gehandhaafd moet worden: zowel het wandelen in het park als een aantal evenementen die in het park erg goed passen.

Heemkundekring De Kommanderij Gemert.