GEMERT - Jan van Mierlo heeft donderdag 18 juni namens de initiatiefgroep gebruik gemaakt van het inspreekrecht tijdens de opiniërende raadsvergadering. In zijn toespraak plaatste hij kritische kanttekeningen bij de noodzaak om in de ommuurde tuin te bouwen, de absurd hoge prijs voor dit stukje grond, de totale investeringskosten en de grootschalige exploitatie die gemeente & partners voor ogen hebben.

Geachte voorzitter, geachte leden van de gemeenteraad,

ik dank u voor de mogelijkheid om gebruik te maken van het inspreekrecht namens de leden van de initiatiefgroep 'Géén woonblok achter de muur: houd het kasteel groen én puur!'. Helaas bestaan we nog steeds, het ware beter geweest als wij onze initiatiefgroep hadden kunnen opheffen. Jan van Hoof heeft al de nodige vraagtekens geplaatst bij het tot stand komen van het 'haalbaarheidsonderzoek' en het ter inzage krijgen van relevante stukken. Ik vraag namens de initiatiefgroep aandacht voor een aantal kanttekeningen bij de inhoud van de 'presentatie van dit haalbaarheidsonderzoek', want ook wij kunnen ons op niets anders baseren dan de informatie uit deze presentatie en wat we vanavond gehoord hebben.

Volgens de presentatie was het doel van het haalbaarheidsonderzoek het vinden van 'een duurzame herbestemming van kasteel Gemert'. Daarbij zou onder meer gekeken zijn naar de uitgangspunten van de gemeenteraad. Wij vragen ons serieus af of aan deze eis is voldaan. Volgens het raadsbesluit van 18 november 2008 dient bij het formuleren van een duurzame herbestemming 'zoveel mogelijk rekening gehouden te worden met de historische gegevens van kasteel & omgeving'.

Serieuze vraagtekens
Uitgaande van de inhoud van de presentatie plaatsen wij daar serieuze vraagtekens bij. Er staat van alles in de presentatie over exploitatie en organisatiemodel, maar nagenoeg niets over het beschermen en versterken van de historische waarden van kasteel & omgeving. Het kasteelpark blijft weliswaar openbaar, maar de nadruk ligt vooral op het exploiteren van het complex. We vragen ons af waar dit toe leidt als de resultaten tegenvallen. Nog meer exploiteren?

Ook de bewering dat tijdens het 'onderzoek' gekeken is naar meerdere varianten, met toetsing van onder meer een sociaal-maatschappelijke invulling, is niet overtuigend. Er worden weliswaar tien scenario's opgesomd, maar de wijze waarop deze tegen elkaar zijn afgewogen om tot een eindadvies te komen, wordt nergens onderbouwd. Een opsomming van mogelijkheden is namelijk geen onderbouwing.

Ommuurde tuin
Hoe vaag dit stuk in elkaar zit, blijkt onder meer uit de wijze waarop tegen de ommuurde tuin wordt aangekeken. Onder uitgangspunten en randvoorwaarden wordt gesteld dat 'bouw van het Convent alleen (zal plaatsvinden) als het vanuit een totaalplan nodig is'. Een paar bladzijden verder staat onder het kopje 'Uitbreidingsmogelijkheden' reeds de volgende stap vermeld: 'Nieuwbouw in de ommuurde tuin en reconstructie van de vleugels aan het poortgebouw (zal plaatsvinden) indien noodzakelijk'.

Een half jaar geleden was het argument dat bouwen tegenover het kasteel noodzakelijk was voor de herhuisvesting van de congregatie. Je zou verwachten dat dit onzalige plan nu eindelijk van tafel is aangezien de congregatie heeft aangekondigd naar Gennep te verhuizen. Niets is minder waar. Het college houdt deze optie ineens open voor geheel andere redenen. Tien tegen één dat we binnenkort de mededeling krijgen dat het haalbaarheidsplan nogal tegenvalt en dat er toch tegenover het kasteel gebouwd moet worden.

Grootschalige exploitatie
De gegevens die nu op tafel liggen, wijzen in de richting van grootschalige exploitatie. De vraag is voor welk doel dat noodzakelijk is? Uit het zogenaamde 'haalbaarheidsonderzoek' blijkt dat de beoogde partners, ICC en Atlant, nog geen enkele concrete toezegging hebben gedaan. Volgens het ICC zal het meeste geld gegenereerd moeten worden uit de exploitatie van een conferentie/weekendhotel en de startinvestering zal voor zeventig procent moeten komen uit een bancaire lening. De plannen van de Atlant-groep zijn nog zeer prematuur.

De paragraaf over de investeringen roept grote vraagtekens bij ons op. Uit de cijfers (die we uit de presentatie halen) blijkt dat het om een totale investering gaat van 24 miljoen euro. Uit onze berekeningen blijkt dat de gemeente Gemert-Bakel op basis van deze gegevens 13,7 miljoen euro voor zijn rekening wil gaan nemen. Daar komt een marginale bijdrage bij van het ICC van 2 miljoen (waarover we overigens vanavond niets meer gehoord hebben) en een subsidie van 3,3 miljoen euro voor de restauratie. Dat betekent dat er op dit moment een gat in de berekeningen zit van 10,7 miljoen euro. September vorig jaar beweerde het college van burgemeester en wethouders dat aankoop van het kasteel geen consequenties zal hebben voor de hoogte van de belastingen voor de inwoners van Gemert-Bakel. We vragen ons af of dit nog steeds zo is.

Vierhonderd euro
Uit de gepresenteerde cijfers blijkt verder dat de gemeente nog steeds van plan is 2 miljoen euro neer te tellen voor de halve hectare grond binnen de ommuurde tuin. Omgerekend is dat 400 euro per vierkante meter. Dat is een heleboel geld voor een stukje landbouwgrond, want de status 'bouwgrond' heeft de ommuurde tuin niet. Hoe graag dit college van burgemeester en wethouders dat ook zou willen. Door een dergelijk ongehoord bedrag op tafel te leggen, zal de uitkomst zeer waarschijnlijk zijn: 'bouwen is noodzakelijk'. Dat is de omgekeerde wereld. We stellen daarom voor de gangbare prijs van landbouwgrond te betalen van maximaal 20.000 euro, ofwel 4 euro per vierkante meter.

Ook het voorgestelde 'juridisch model' roept ernstige vraagtekens op. Er wordt voorgesteld om het eigendom van het kasteel bij de gemeente neer te leggen. Dit zou een fiscaal voordeel opleveren. Er staat alleen niet bij voor wie dit voordeel dan precies is. Nog zorgelijker is het voornemen om een erfpachtconstructie op te zetten voor gebruik en beheer. Dit zou kunnen betekenen dat de rekening straks bij de gemeente komt te liggen en de zeggenschap over kasteel & omgeving feitelijk weer voor onbeperkte tijd uit handen wordt gegeven aan de gebruikers. Dat vinden wij een uiterst ongewenste ontwikkeling.

Witte rook?
Daarmee komen we aan de kern van het verhaal. De gemeente is al een half jaar in onderhandeling met de congregatie van de H. Geest om het kasteel aan te kopen, maar witte rook hebben we tot dusver niet gezien. Onduidelijk is ook nog steeds wie welk deel van het kasteel gaat kopen? Zolang dat niet helder is, houden wij de raad aan het eerder uitgesproken standpunt: we nemen pas een besluit als er een totaalplan op tafel ligt.

De initiatiefgroep 'Geen woonblok achter de muur: houd het kasteel groen en puur!' houdt gelet op de argumenten die we vanavond op tafel hebben gelegd, onverkort vast aan haar uitgangspunt: de noodzaak om te bouwen binnen de ommuurde is op geen enkele manier aangetoond. Naar ons idee biedt de aangekondigde verhuizing van de congregatie van de H. Geest naar Gennep juist dé kans om definitief af te zien van de eerder ingeslagen weg.

We roepen u daarom nogmaals op om op te komen voor behoud van de historische waarden van het kasteel en de bijzondere kwaliteiten van de omgeving in het belang van de inwoners en bezoekers van deze gemeente. Zo'n unieke combinatie is te kostbaar om domweg te exploiteren. Zo'n unieke combinatie moet je koesteren!

Ik dank u voor uw aandacht.